Alle niet gekozen projecten

Een tiental jongeren gaat twee keer per maand het zwerfvuil op het Kiel met afvalknijper en vuilzak te lijf! In de wijk is zwerfvuil een groot probleem. Door bewustwording, vijf vormingssessies en de acties in de straten en op pleintjes wordt de wijk properder.

Samen Op Straat is een project van Samenlevingsopbouw Antwerpen dat in ons district actief is in 2060 en 2020. Met jongeren gaan we aan de slag rond maatschappelijke thema’s en de wijk. Zo werken we samen aan oplossingen om de buurt te verbeteren voor jongeren, tenslotte 30% van de inwoners in 2020! Maar daar stopt het niet. De jongeren zetten zich ook in als vrijwilliger op publieke manifestaties, buitenspeeldag, als animator op de pleinen,…

Publieke ruimte moet publiek zijn en dat is ook waar we op inzetten. De pleinen en de straten samen beter maken voor iedereen. Op het Kiel wonen we namelijk met veel op een kleine oppervlakte. En dan is met de buren gezellig babbelen in het park of een balletje trappen op het plein geen overbodige luxe. Het aanhoudende probleem met zwerfvuil en sluikstorten in onze wijk gooit echter roet in het eten. We ontvangen zowel van bewoners als van toezichthoudende diensten en partnerorganisaties tal van signalen over sluikstorten en zwerfvuil. Dit maakt de buurt minder mooi en minder veilig. Met afgedankte matrassen en lege conserven in het straatbeeld hebben de jongeren niets te maken, maar de rommel belandt wel in hun 'achtertuin'. Dat moeten we aanpakken. het klimaat zijn we allemaal bezorgd, en niet op zijn minst de jongeren. Sommigen worden afgeschrikt door ideeën rond milieubewuster gaan leven. Kost dat niet veel geld? Zijn de drempels om rond klimaat bezig te zijn niet de hoog? Dat is toch het domein van de geitenwollen sokken? Dat hoef niet. Met SOS bereiken we wekelijks tientallen jongeren. Drempels hoeven er niet te zijn want wij gaan naar hen toe.

De jongeren die deelnemen aan het project zullen bijleren over ecologisch leven in huis, duurzaam activisme, ecologisch tuinieren. Hiervoor hebben we zelf heel wat kennis in huis. Collega’s van Samenlevingsopbouw werken al jaren rond en met stadstuinen en duurzaam leven. Die expertise zetten we in, maar ook met externe partners als LABO vzw, Mixua, het ecohuis klimaatcoaches die vorming kregen bij klimaatcontact,… kunnen we aan de slag. Zo bieden we een cyclus van vormingen zodat jongeren in hun eigen leefomgeving met klimaat bezig kunnen zijn en klimaatvriendelijke, en geld besparende, praktijken ook in hun gezin kunnen aanbrengen. We zien jongeren ook creatief aan de slag gaan met gesluikstort materiaal. Op die creativiteit kan worden ingespeeld. Maar door bij te leren alleen wordt de wijk nog niet properder.

Tweewekelijks steken we de handen uit de mouwen. De kerngroep die de 5 voorziene vormingen volgt, gaat de straat op en ruimt afval in hun buurt op. Als duwtje in de rug ontvangen ze hiervoor een vrijwilligersvergoeding. Eén of twee van de vrijwilligers nemen een trekkersrol op om anderen te motiveren en de organisatie mee in handen te nemen. De jongeren krijgen verantwoordelijkheid en kunnen zo ook anderen responsabiliseren. Zo is de pleinen proper houden niet enkel een doel op zich, maar ook een middel om de jongeren sterker en meer bewust te maken.
Initieel hopen we een tiental jongeren te betrekken. Maar verschillende vormingen zullen openstaan voor verschillende jongeren. Als er nog jongeren willen aansluiten kan dat dus nog na de start.

Jongeren zijn meer bewust bezig met de netheid van de publieke ruimte en nemen ook initiatief om anderen aan te spreken en te betrekken. Eventueel stromen ze door naar de ‘straatvrijwilligers’ van de stad of andere projecten, zoals stadstuinen, om hun engagement verder te zetten. Het is bij de deelnemende jongeren een reflex geworden om zwerfvuil niet alleen op te merken maar om dit actief te signaleren, creatief oplossingen te zoeken en het ook effectief aan te pakken. Het resultaat is dat de straten en pleintjes in onze buurt er properder bijliggen en de jongeren daarin een belangrijke rol speelden. Dat laatste zet niet alleen hen in een positief daglicht, het kan ook andere buurtbewoners inspireren om op dezelfde manier actie te ondernemen. Zo zetten we een eerste stap naar een propere wijk. Door vorming en workshops hebben ze belangrijke kennis, tips en tricks bijgeleerd. Daarmee kunnen ze aan de slag om familie en vrienden op hun beurt bewust te maken en op lokaal niveau in te zetten voor een rechtvaardig klimaatbeleid.

Voor sommigen lijkt klimaat soms nog de ver-van-mijn-bed show. Een participatieve aanpak is dus essentieel. Jongeren bepalen zelf wat ze willen leren. Zwerfvuil en sluikstort zijn problemen die op het Kiel al lang aanwezig zijn. Daarom zal cynisme om de hoek loeren. Sommigen zullen het zien als een druppel op een hete plaat. De bedoeling is dan ook dat dit een eerste stap is om dit vanuit de buurt zelf op te lossen. De rondes die jongeren zullen doen zijn momentopnames van engagement. We moeten er voor zorgen dat de aandacht niet verslapt en ze er blijven voor gaan. Klimaatstrijders moeten dat ook buiten de "werkuren" zijn.

Met Samen Op Straat bereiken we al heel wat jongeren die zich willen inzetten voor de wijk. In hen zien we de trekkers voor het project. Daarom zullen we in een eerste fase met hen samenkomen om concrete afspraken te maken. Intussen rekruteren we jongeren in hun omgeving en door outreach in de wijk. We stellen een plan op voor vorming en workshops gebaseerd op de aspecten van klimaatbewust leven die hen interesseren. Een vijftal van deze evenementen laten we tweemaandelijks doorgaan. Met de bedoeling dat jongeren vanaf het begin betrokken zijn en samen heel het traject afleggen. Wie wil, kan echter ook na het begin van de cyclus nog aansluiten. De workshops en vormingen gaan soms door bij ons en soms trekken we naar een andere wijk in de stad. We beginnen laagdrempelig met vormingen van collega's die jongeren al kennen en zetten daarna de stap naar andere organisaties en initiatieven om de horizon te verbreden. Wie deelnam wordt tijdens de periode die daarop volgt ingezet als vrijwilliger. Ze gaan dan tweewekelijks de straat op om zwerfvuil op te ruimen en sluikstort te signaleren. Op het einde van het jaar sluiten we af met een toonmoment waarin we de jongeren in het zonnetje zetten en tonen wat we samen geleerd en verwezenlijkt hebben. Het doel is dat ze dan ook geïnspireerd zijn om hun engagement verder te zetten bij projecten van Samenlevingsopbouw of in de buurt, zoals in de tuinen waar onze collega's 'samentuinen' met hun vrijwilligers.

Herkenbaarheidsmateriaal (idealiter bedrukte t-shirts en hoodies ipv hesjes) en spullen als knijpers, snijbestendige handschoenen en naamkaartjes moeten worden aangekocht. Deze moeten bijvoorbeeld ook tegen de regen opgewassen zijn. Waar mogelijk kunnen we ook zaken lenen.

Een vrijwilligersvergoeding van 7,5 EUR/uur zien we als een goede opstap om te proeven van engagement tijdens het opruimen van de straten en pleinen. Daarnaast zullen een aantal van de workshops of vormingen een prijskaartje hebben en in sommige gevallen een verplaatsing met het openbaar vervoer vereisen.

We zetten niet in op extra VTE maar op het belonen van engagement door middel van een vrijwilligersvergoeding.